دندان قروچه چیست؟ علائم و درمان دندان قروچه

تا به حال برای شما پیش آمده که بلافاصله پس از بیدار شدن، درد فک داشته باشید؟ آیا می دانستید حدود 10 درصد از بزرگسالان به دندان قروچه مبتلا هستند؟ اشخاص گاهی به دلایل مختلف از جمله عصبانیت و استرس، دندان های خود را به هم فشار داده یا  گره می کنند. البته شما این کار را به صورت ارادی انجام می دهید. دندان قروچه یا براکسیسم، یک عادت ناخودآگاه است که می‌تواند به سلامت دندان‌ها و فک شما آسیب وارد نماید. عموما دندان قروچه‌ (bruxism) نگرانی زیادی برای افراد ایجاد نمی‌کند، اما اگر به صورت منظم فرد را درگیر کند، به طور باورنکردنی‌ای می‌تواند به دندان‌ها صدمه بزند. در این مقاله از تجهیزات دندانپزشکی دندونیا، به صورت کامل به بررسی علت ها، علائم، عوارض و روش‌های درمان دندان قروچه می‌پردازیم؛ پس تا انتها با ما همراه باشید.

دندان قروچه (bruxism) یک وضعیت شایع است که در آن فرد به طور ناخودآگاه فشار زیادی به دندان‌ها وارد کرده و آن‌ها را به یکدیگر فشار می دهد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که شخص دندان‌های خود را روی یکدیگر نگه داشته و عضلات فک را منقبض می‌کند، بدون اینکه حرکتی به عقب و جلو در فک ایجاد شود. دو نوع دندان قروچه وجود دارد؛ نوع اول در حالت بیداری است که فرد بدون آگاهی دندان قروچه می‌کند. به دندان قروچه در حالت بیداری، براکسیسم (bruxism) بیدار نیز می‌گویند و نوع دوم در هنگام خواب رخ می‌دهد.

از نظر علمی، دندان قروچه به عنوان یک اختلال حرکتی مرتبط با خواب شناخته می‌شود. به همین دلیل، افرادی که در طول شب با این مشکل رو به ‌رو هستند، ممکن است بیشتر در معرض اختلالات خواب دیگر مانند آپنه یا خر و پف قرار بگیرند. درمان دندان قروچه (bruxism) بسته به شدت آن متفاوت است. در موارد خفیف، دندان قروچه نیازی به درمان ندارد؛ اما در صورتی که شدید باشد، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند سردرد، آسیب به دندان‌ها و اختلالات فک منجر شود که در این صورت نیاز به بررسی و درمان اصولی دارد. اگر شما از دندان قروچه رنج می ‌برید، ممکن است تا زمانی که علائم آن ظاهر نشود، متوجه این عادت نادرست دهانی نشوید. بنابراین دانستن علائم و دلایل دندان قروچه در خواب برای هر فردی بسیار مهم خواهد بود.

در برخی موارد، افراد ممکن است علائمی مانند افسردگی و اضطراب را تجربه کنند. افرادی که با این مشکلات روحی روانی مواجه هستند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به دندان قروچه (bruxism) قرار دارند. بهتر است علائم مرتبط با دندان قروچه را بررسی کرده تا از ابتلا به مشکلات روانی جلوگیری کنید. آگاهی از این علائم و پیگیری دقیق آن ها می تواند به شناسایی و درمان به موقع کمک کند. در ادامه به بررسی این علائم می‌پردازیم.

• احساس خستگی در عضلات فک در هنگام بیدار شدن از خواب

• دردهای شدید و طولانی مدت در فک و صورت

• احساس خستگی و خواب آلودگی در طول روز

• شکسته شدن غیر عادی قسمتی از دندان‌ها یا پریدگی لبه دندان‌ ها

• سر درد و گوش درد

• لق شدن دندان‌

• تورم و خونریزی لثه

• متورم شدن فک پایین

• حساس شدن دندان‌ ها به سرما و گرما

• صدای زیاد به هم ساییدن دندان‌ ها در طول شب که اطرافیان متوجه آن می‌ شوند.

• گیجی یا شنیدن صدای زنگ در گوش

• زخم های داخل دهان ناشی از جویدن داخل گونه

• اختلال در خواب

• فشار شدید بر روی دندان ها که ممکن است آنقدر زیاد باشد که شما را از خواب بیدار کند.

• فرسایش مینای دندان

• نمایان شدن لایه های عمیق تر دندان ها

دلایل دقیق دندان قروچه هنوز به طور کامل مشخص نیست؛ اما عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند. در کودکان، دندان قروچه (bruxism) معمولاً پس از رشد اولین دندان‌ها و همچنین در زمان رویش دندان‌های دائمی رخ می‌دهد و اغلب با تکمیل رشد دندان‌های دائمی متوقف می‌شود. همینطور در بزرگسالان علت دندان قروچه در خواب و یا بیداری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• استرس و اضطراب

• خشم و هیجان

• عوارض جانبی برخی داروهای ضد افسردگی

• مشکلات تنفسی در خواب

• بیماری پارکینسون

• بیماری‌های اعصاب و روان یا مشکلات مرتبط با عضلات فک و صورت

• ناهماهنگی و نادرست قرار گرفتن دندان‌ها روی هم

• رفلکس (ریفلاکس) معده

• اختلالات خواب مانند آپنه تنفسی

• افراد پرخاشگر، رقابتی و بیش‌فعال بیشتر در معرض دندان قروچه هستند.

• عوامل ژنتیکی

آگاهی از این عوامل می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بهتر دندان قروچه کمک کند.

براکسیسم (دندان قروچه) معمولاً نیازی به درمان ندارد، به‌ویژه در کودکان که با افزایش سن، این مشکل از بین می‌رود. در بزرگسالان، بیشتر مواقع فشار واردشده به دندان‌ها به حدی نیست که نیاز به درمان داشته باشد؛ اما اگر دچار علائم دردناک یا آسیب به دندان‌ها شدید، درمان ضروری است.

در ادامه به بررسی انواع روش های درمان دندان قروچه (bruxism) می‌پردازیم.

• محافظ دهان: این وسیله که از لاستیک نرم ساخته شده، هنگام خواب استفاده می‌شود تا از ساییدگی دندان‌ها جلوگیری کند.

• اصلاح دندان‌ها: در صورت آسیب به دندان‌ها و اختلال در جویدن، دندانپزشک با ترمیم دندان‌ها و تغییر شکل سطوح جویدنی، مشکل را برطرف می‌کند.

• مدیریت استرس: روش‌هایی مانند مدیتیشن می‌توانند به کاهش دندان قروچه کمک کنند.

• تغییر رفتار: با تمریناتی تحت نظر دندانپزشک، می‌توانید عادت فشار دادن دندان‌ها را ترک کنید.

در این روش با استفاده از تجهیزات نظارتی، آموزش‌هایی برای کنترل فعالیت ماهیچه فک دریافت می‌کنید.

شل‌کننده‌های عضلانی و تزریق بوتاکس، می‌توانند به کاهش علائم دندان قروچه (bruxism) کمک کنند. همچنین داروهای کاهش‌دهنده استرس و اضطراب مؤثر خواهند بود.

اگر دندان قروچه ناشی از عوارض دارویی باشد، با تغییر دارو می‌توان مشکل را حل کرد. مخصوصا در درمان اختلالات خواب مثل آپنه و درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند ریفلاکس معده، ضروری خواهد بود.

در طب سنتی، روغن‌های گیاهی مانند روغن سیاه دانه، ریشه سنبل الطیب، روغن اسطوخودوس و ترکیبات گیاهی دیگر توصیه می‌شوند.

اگر دندان‌ها به دلیل دندان قروچه (bruxism) حساس شده‌اند، لیزر تراپی می‌تواند درد و حساسیت را کاهش دهد.

استفاده از اسپلینت، تمرینات کشش عضلانی، کمپرس گرم و مدیتیشن می‌تواند به کاهش علائم دندان قروچه کمک کند. همچنین پرهیز از نوشیدنی‌های کافئین‌دار در شب و ماساژ سر و گردن نیز توصیه می‌شود.

گاهی پیشگیری از دندان قروچه (bruxism) امکان پذیر نیست، اما با انجام برخی کارها می‌توان شدت این عارضه و آسیب‌های ناشی از آن را کاهش داد. در زیر به معرفی برخی از این موارد می پردازیم.

• کاهش استرس و اضطراب: استرس و اضطراب می‌تواند عامل اصلی دندان قروچه باشد.

• اصلاح عادات خواب: بهبود کیفیت خواب و ایجاد عادات سالم خواب به مرور زمان می‌تواند به کاهش دندان قروچه کمک کند.

• اجتناب از مواد مضر: مصرف مواد مخدر، الکل و سیگار می‌تواند دندان قروچه را تشدید کند.

• معاینات منظم دندانپزشکی: تحت نظر بودن و انجام معاینات منظم دندانپزشکی می‌تواند به شناسایی و درمان مشکلاتی که ممکن است دندان قروچه را تشدید کند، کمک کند.

• درمان مشکلات دندانی: نامرتبی و سایر مشکلات دندان‌ها می‌توانند باعث دندان قروچه شود.

• کاهش مصرف مواد محرک: مصرف موادی مانند قهوه و چای کافئین‌دار در عصر و بعد از شام نیز دندان قروچه را تشدید خواهد کرد.

• اجتناب از جویدن غیر ضروری: جویدن مداوم آدامس یا مواد غیر خوراکی مانند مداد می‌تواند عضلات آرواره را تحریک کرده و احتمال بروز دندان قروچه را افزایش دهد.

با اجرای این روش‌ها، می‌توان تا حد زیادی از آسیب‌های ناشی از دندان قروچه جلوگیری کرد و به بهبود این عادت کمک کرد.

دندان قروچه می‌تواند همراه با عوارض خفیف و یا بسیار شدید باشد که این عوارض عبارتند از:

• ساییدگی و از بین رفتن مینای دندان: دندان قروچه باعث ساییدگی دندان‌ها و کاهش ضخامت مینای دندان می‌شود.

• حساسیت دندانی: به دلیل مورد قبل، آسیب به مینای دندان می‌تواند باعث حساس شدن دندان‌ها به مواد سرد و گرم شود.

• سردرد و گوش درد: دندان قروچه می‌تواند فشار زیادی به عضلات فک وارد کند که منجر به سردرد و گوش درد شدید خواهد شد.

• صدای آزاردهنده: صدای کشیده شدن دندان‌ها روی هم به‌ویژه در شب، می‌تواند برای اطرافیان فرد مبتلا بسیار آزاردهنده باشد.

• آسیب به دندان‌های پر شده: ساییدن دندان‌ها روی هم می‌تواند مواد پرکننده دندان‌ها را شکسته و یا به آن ها آسیب برساند.

• تغییر شکل استخوان‌های صورت: دندان قروچه مداوم ممکن است باعث تغییر شکل استخوان‌های صورت شود.

• درد شدید سر و فک: فشار ناشی از دندان قروچه می‌تواند همراه با درد شدید در ناحیه سر و فک باشد.

دندان قروچه (bruxism)، اختلالی است که می‌تواند هم کودکان و هم بزرگسالان را درگیر کند و درمان به موقع آن، مانعی برای از دست رفتن دندان ها می‌باشد. ما در این مقاله از تجهیزات دندانپزشکی دندونیا، تلاش کردیم که شما را با علائم دندان قروچه آشنا سازیم. چنانچه از این عارضه رنج می‌برید، بهتر است در اولین فرصت به دندانپزشکی مراجعه فرمایید.