مقالات آموزشی
پوسیدگی دندان چیست و چگونه ایجاد میشود؟
مهر
پوسیدگی دندان، یکی از شایعترین مشکلات دهان و دندان محسوب می شود که در هر سنی ممکن است رخ دهد. این مشکل نه تنها به زیبایی لبخند آسیب میزند، بلکه میتواند منجر به درد شدید، عفونت و حتی از دست دادن دندان شود. اما پوسیدگی دندان چگونه ایجاد میشود؟ و چه عواملی در بروز آن نقش دارند؟ در این مقاله از فروشگاه تجهیزات دندانپزشکی دندونیا، به بررسی دقیق علل پوسیدگی دندان، مراحل پیشرفت آن و راههای پیشگیری و درمان آن میپردازیم. تا انتها با ما همراه باشید.
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان آسیب دائمی به دندان است که به مرور زمان بزرگ تر شده و حفرههایی در دندان ایجاد میکند. این مشکل به دلیل ترکیبی از عوامل مختلف مثل تجمع باکتریها در دهان (به دلیل پلاک)، مصرف زیاد شیرینی، نوشابه و رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان به وجود میآید. پوسیدگیهای دندانی مانند حفرههایی کوچک، اگر درمان نشوند بزرگ تر شده و به عمق دندان نفوذ میکنند. این وضعیت میتواند منجر به درد شدید دندان، عفونت و حتی از دست دادن دندان شود. برای جلوگیری از این مشکل، مراجعه منظم به دندانپزشک، استفاده از وسایل بهداشتی دندانپزشکی و رعایت بهداشت دهان و دندان (مثل مسواک زدن دو بار در روز و استفاده از نخ دندان) بسیار مهم خواهد بود.
کمبود کدام ویتامین باعث پوسیدگی دندان می شود؟
برای حفظ سلامت بافت های سخت بدن، از جمله دندانها و استخوانها، دریافت کافی ویتامینهایی مانند D و B12 و عنصر معدنی کلسیم امری ضروری است.
ویتامین D
کمبود ویتامین D میتواند بر سلامت دهان و دندان شما تاثیر بگذارد. به عبارت ساده تر زمانی که ویتامین D بدن کم است، جذب کلسیم مصرف شده برای بدن دشوار خواهد بود. گاهی اوقات افراد با مصرف مکملهای کلسیم دار در صدد تامین کلسیم مورد نیاز بدن خود هستند در این صورت نیز باید گفت تا زمانی که ویتامین D بدن کم باشد جذب کلسیم به سختی صورت میگیرد و حتی ممکن است افراد در معرض خطر پوکی استخوان نیز قرار داشته باشند. بنابراین کافی نبودن ویتامین D بدن به خودیِ خود میتواند منجر به پوسیدگی دندان ها شود.
ویتامین B12
ویتامین دیگری که در سلامت دهان و دندان و جلوگیری از پوسیده شدن دندان نقش موثری دارد ویتامین B12 است. کمبود این ویتامین در بدن با ابتلا به نوع شدید بیماری لثه به نام پریودنتیت (Periodontitis) رابطه مستقیم دارد. به عبارتی افراد با سطوح پایین ویتامین B12 نه تنها از بیماری پریودنتیت رنج میبرند، بلکه به احتمال زیاد علایم پریودنتیت مانند عمق بیشتر پاکت لثه ها در آنها بیش از سایر افراد می باشد.
آشنایی با طبقه بندی ها یا انواع کلاس پوسیدگی دندان ها
دندانپزشکان برای ترمیم و درمان مشکل پوسیدگی، از یک سیستم طبقه بندی پوسیدگی استفاده میکنند. دلیل این کلاس بندی این است که بر اساس محل و شدت پوسیدگی، درمانها و روشهای ترمیمی لازم صورت بگیرد. بر این اساس ما 6 کلاس پوسیدگی دندان مختلف داریم که در ادامه دندونیا شما را به طور خلاصه با این 6 کلاس آشنا خواهد کرد.
کلاس یک: پوسیدگی قابل مشاهده سطحی
این مرحله، سطحی از پوسیدگی دندان را نشان می دهد که روی سطوح دندانی رخ میدهد و دندان پزشک میتواند به راحتی آن را ببیند. این دسته شامل حفرههای روی سطوح جونده دندانهای عقب، مانند دندان های آسیاب و پره مولر (دندان آسیاب کوچک) و پوسیدگی در دو طرف دندانهای جلویی میشود.
کلاس دو: پوسیدگی سطحی غیر قابل مشاهده
در این مرحله، حفرهها روی سطوح بین دندانهای آسیاب و پره مولر(دندان آسیاب کوچک) ایجاد میشوند و با چشم انسان قابل مشاهده نیستند.
کلاس سه: پوسیدگی بین دندانی
این پوسیدگی در سطوح بین دندانهای جلو رخ می دهد، اما لبه های برش دندانها را درگیر نمیکند. مشابه مرحله دو، در این طبقه بندی نیز پوسیدگی قابل مشاهده نیست.
کلاس چهار: پوسیدگی تا لبه دندانها
این پوسیدگی در سطوح بین دندان های جلویی نیز رخ میدهد، اما لبههای برش دندان ها را نیز درگیر میکند.
کلاس پنجم: پوسیدگی تا خط لثه
در این مرحله حفره ها در جلو یا پشت دندان های جلو یا عقب، نزدیک خط لثه ظاهر میشوند.
کلاس ششم: پوسیدگی دندانی عمده
این پوسیدگی در سطح بالایی دندان ها، چه در لبههای انسیزال ( 4 دندان قدامی بالا و پایین) و چه در نوک دندان های عقبی دیده میشود.
عواملی که احتمال پوسیدگی را بالا می برند
همه آنهایی که دندان دارند در معرض پوسیدگی دندان هستند اما عوامل زیر می تواند این احتمال را افزایش دهد:
محل دندان
دندان های عقبی (آسیاب و آسیاب کوچک) بیشتر دچار پوسیدگی می شوند. این دندان ها دارای شیارها، حفره ها و شکاف های بسیاری بوده و چندین ریشه دارند که همه این عوامل باعث جمع شدن ذرات غذا می شوند. در نتیجه تمیز نگه داشتن این دندان ها نسبت به دندان های جلویی که دسترسی آسانی دارند دشوار تر است.
برخی غذاها و نوشیدنی ها
خوراکی هایی که برای مدت طولانی به دندان می چسبند مانند: شیر، عسل، بستنی، شکر، نوشابه، میوه خشک، کیک، کلوچه، آبنبات های سفت و نعناع، غلات خشک و چیپس. احتمال اینکه این خوراکی ها باعث پوسیدگی شوند، بسیار بیشتر از غذاهایی است که به آسانی توسط بزاق شسته می شوند.
پوسیدگی دندان ناشی از تغذیه نادرست و خوردن مداوم تنقلات
نوشیدنیهای شیرین، بستر مناسبی را برای رشد باکتریها در دهان فراهم میکنند. این باکتریهای فرصتطلب، با تغذیه از قند موجود در نوشیدنیها، اسیدهایی تولید میکنند که به تدریج مینای دندان را در هم میشکنند. مصرف مکرر نوشابه و نوشیدنیهای اسیدی، محیط دهانی اسیدی را حفظ میکند و در نتیجه، دندانها در معرض خطر دائمی پوسیدگی قرار میگیرند.
مسواک نزدن به موقع
در صورتی که بعد از هر وعده غذایی دندان هایتان را تمیز نکنید پلاک به سرعت تشکیل شده و اولین مرحله پوسیدگی رخ می دهد.
عدم استفاده از فلوراید
فلوراید، یک ماده معدنی طبیعی است، که از کرم خوردگی های دندان جلوگیری کرده و حتی می تواند پوسیدگی هایی که در مراحل ابتدایی هستند را نیز از بین ببرد. با توجه به مزایای فلوراید، این ماده به بسیاری از منابع آب شهری افزوده می شود؛ همچنین در خمیر دندان ها و دهان شویه ها استفاده می شود. اما بطری های آب معدنی معمولا حاوی فلوراید نیست.
خشکی دهان
علت خشکی دهان، کمبود بزاق است؛ این ماده با شستن پلاک و مواد غذایی از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. همچنین ماده ای در بزاق دهان وجود دارد که با اسید هایی که توسط باکتری ها ساخته می شوند، مقابله می کند. برخی داروها، شرایط خاص پزشکی، پرتو افشانی به سر و گردن (رادیولوژی) و برخی دارو های شیمی درمانی می توانند با کم کردن بزاق و خشک کردن دهان، خطر کرم خوردگی دندان را افزایش دهند.
نکات پیشگیری از پوسیدگی دندان
شما می توانید با رعایت نکات زیر از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید:
• مسواک زدن دوبار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید
• تمیز کردن روزنه ی بین دندان ها با نخ دندان یا دیگر تمیز کننده های بین دندانی
• خوردن مواد مغذی، متعادل کردن وعده های غذایی و محدود کردن تنقلات
• با دندانپزشک خود در مورد استفاده از فلوراید مکمل که دندان هایتان را تقویت می کند و استفاده از سیلانت های دندانی مشورت کنید. (سیلانت پوشش محافظتی پلاستیکی است که به منظور جلوگیری از پوسیدگی روی سطوح دندان های عقبی که اغلب پوسیدگی از آن ها شروع می شود نصب می شوند).
مواد مصرفی برای رفع پوسیدگی دندان در دندانپزشکی
دندانها ممکن است از نظر ساختار یا ظاهر دچار مشکلات مختلفی از جمله پوسیدگی شوند که دندانپزشک با بررسی مشکلات تصمیم میگیرد از کدام مواد ترمیمی دندان استفاده کند. در زیر برخی از این مواد را به طور موردی نام برده ایم.
• آمالگام
• سایلن
سخن پایانی
در این مقاله از فروشگاه تجهیزات دندانپزشکی دندونیا سعی شد تا پوسیدگی دندان، عوامل آن و راه های پیشگیری و مقابله با آن به طور کامل بررسی شوند. همینطور باید بدانید که پوسیدگی دندان دروازهای برای ورود عفونت به پالپ دندان میباشد که هر چه مدت طولانیتری درمان نشود، بیشتر گسترش مییابد. در موارد بسیار نادری که این عفونت به جریان خون شما راه پیدا کند، در سراسر بدن به جریان میافتد و میتواند عواقب مرگباری داشته باشد. پس نسبت به درمان پوسیدگیهای دندانی بیتفاوت نباشید و از به تعویق انداختن درمان خودداری کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که بعد از میل غذا به خصوص غذاها و نوشیدنیهای شیرین، بلافاصله دندان خود را مسواک بزنید. به یاد داشته باشید که هر چه دیرتر مسواک بزنید، دندان شما در معرض پوسیدگی بیشتری قرار خواهد گرفت. همچنین مصرف ویتامینهای D و B12 را فراموش نکنید.
